Fidye, İslam dininde oruç tutamayan bireylerin yerine getirmeleri gereken bir mali yükümlülüktür. Oruç, İslam’ın beş temel direğinden biri olup, Ramazan ayında gerçekleştirilen önemli bir ibadettir. Bazı durumlarda, oruç tutamayan kişilerin fidye adı verilen bu mali yükümlülüğü yerine getirmeleri, Diyanet, Kuran ve hadislere göre açıklanacaktır. Her şeyden önce 2023 yılı fitre tutarının (oruç tutamayanların verdiği para) günlük 70 TL olarak belirlendiğini belirtelim.
Diyanet İşleri Başkanlığı’na göre, oruç tutamayan bireylerin vermesi gereken fidye, belirli koşullar altında düşünülmelidir. Fidyenin ödenmesi gereken durumlar, sürekli hastalık, yaşlılık ve benzeri oruç tutmaya engel olan sebeplerle karşılaşıldığında söz konusu olabilir. Bu durumda, oruç tutamayan kişinin, her oruç tutamadığı gün için bir fidye ödemesi gerekmektedir.
Kuran-ı Kerim’de, oruç tutamayanlar için fidye hükümleri açıklanmıştır. Bakara suresi 184. ayette, “Oruç tutacak gücü bulamayanlar ise, bir fakiri doyuracak miktarda fidye verirler.” ifadesi ile, oruç tutamayan kişilerin fakirlere fidye vererek, bu ibadeti yerine getirebilecekleri belirtilmiştir. Bu durum, oruç tutma imkanı olmayan kimseler için Kuran’ın öngördüğü bir hükümdür.
Peygamber Efendimiz (s.a.v.)’in hadislerinde de oruçla ilgili çeşitli açıklamalar bulunmaktadır. Fidye konusunda ise, oruç tutamayan kimselerin maddi bir yardım ile bu ibadeti yerine getirebilecekleri öğütlenmektedir. Bu şekilde, oruç tutamayan kimseler de manevi sorumluluklarını yerine getirebilirler.
Fidyenin miktarı, günümüzde Diyanet İşleri Başkanlığı tarafından belirlenen fitre miktarına göre hesaplanmaktadır. Her oruç tutamadığı gün için, bir kişiyi doyuracak miktarda fidye ödenmelidir. Fidyenin ödeneceği kişiler ise, İslam’ın öngördüğü fakir ve muhtaç kimselerdir.
Fidye, oruç tutamayanların verdiği para olup, Diyanet İşleri Başkanlığı’nın görüşü, Kuran ve hadisler ışığında anlaşılmaktadır. Oruç tutma imkanı olmayan kimselerin, her oruç tutamadığı gün için bir fidye ödemesi yaparak, manevi sorumluluklarını yerine getirmeleri önemlidir. Fidye, İslam’ın öngördüğü fakir ve muhtaç kimselere verilmelidir ve bu sayede oruç ibadetinin manevi değerine katkı sağlanır.
Fidyenin amacı, oruç tutamayan kimselerin, toplumun daha zayıf ve muhtaç bireylerine yardımcı olarak, manevi bir bağ kurmalarını ve oruç ibadetinin sosyal boyutuna katkıda bulunmalarını sağlamaktır. Bu nedenle, fidye ödemek, İslam dininde oruç tutma imkanı olmayan kimseler için önemli bir alternatiftir.
Özetle, fidye, oruç tutamayanların verdiği para olup, Diyanet İşleri Başkanlığı’nın görüşü, Kuran ve hadisler ışığında bu durum açıkça belirtilmiştir. Fidye, oruç tutma imkanı olmayan kimselerin manevi sorumluluklarını yerine getirmeleri ve toplumun muhtaç kesimlerine yardımcı olarak, oruç ibadetinin sosyal ve manevi değerine katkı sağlamaları açısından önem taşımaktadır. Oruç tutamayanlar için, fidye ödemesi ile hem manevi sorumluluklarını yerine getirirler, hem de İslam’ın sosyal adalet ve yardımlaşma prensiplerini desteklerler.
Fidye Kimlere Verilir
Fidye, İslam dininde belirli sebeplerle oruç tutamayan kimselerin yerine getirmeleri gereken mali bir yükümlülüktür ve muhtaç durumdaki kişilere verilir. İslam’ın sosyal adalet anlayışı ve yardımlaşma prensiplerine göre, fidye ödemesi, toplumun daha zayıf ve muhtaç kesimlerine yardımcı olmak amacıyla yapılmaktadır. Fidye kimlere verilir sorusuna verilecek cevap şu şekildedir:
- Fakirler: İhtiyaçlarını karşılayacak maddi imkanlara sahip olmayan ve zor durumda bulunan kişilere fidye verilebilir. Fakirler, geçim sıkıntısı yaşayan ve maddi yardıma ihtiyaç duyan kimselerdir.
- Muhtaçlar: Temel ihtiyaçlarını karşılamakta zorlanan ve yardıma muhtaç olan kimselere fidye verilebilir. Muhtaçlar, fakirlerden farklı olarak, geçici bir durum nedeniyle maddi yardıma ihtiyaç duyan kişiler olabilir.
- Borçlular: Ödeme güçlüğü çeken ve borçlarını ödeyemeyen kişilere fidye verilerek, borçlarının bir kısmının ya da tamamının ödenmesine yardımcı olunabilir.
- Yetimler ve kimsesizler: Fidye, maddi desteğe ihtiyaç duyan yetim ve kimsesiz çocuklara da verilebilir. Bu sayede, onların yaşamlarını sürdürebilmeleri ve temel ihtiyaçlarını karşılayabilmeleri amaçlanır.
Fidyenin amacı, İslam toplumunun yardımlaşma ve dayanışma ruhunu güçlendirmek, toplumun muhtaç kesimlerine destek sağlamak ve oruç tutamayan kimselerin manevi sorumluluklarını yerine getirebilmelerini sağlamaktır. Bu nedenle, fidye ödemesi yapılırken, toplumun daha zayıf ve muhtaç kesimlerinin ihtiyaçları göz önünde bulundurulmalı ve onlara yardımcı olma amacıyla hareket edilmelidir.